Spinoza ve Cennetteki elma metaforu üzerine
02 Ekim 2024, 20.24 A- A+Elma metaforu nerdeyse bütün insanlığı ilgilendiriyor. Yani yaşamın başlangıcından bahsediyor. Elma metaforunda bir yok oluş ayni zamanda bir var oluştur. Burada Spinoza'nın üzerinde durduğu nokta sadece elma değil zaten. Adem'in bir yasağı sırf özgür iradesi var diye çiğnemesidir. Yani yasağın ona zarar vereceğini düşünmekten ziyade özgür iradesinin kendisine verdiği gücü ve yetkiyi
kullanmiştır. Adem tek kişiyi temsil etmiyor orada. İnsanları yani bizleri temsil ediyor. Yoksa Adem ile
elmadan daha çok cennet ve cehennem üzerinde durulurdu.
Elma konusuna gelecek olursak; Elma mitolojilerde ve insanlık tarihinde çok önemli bir yere sahiptir. Örneğin İnsan vücudundaki Adem elması dediğimiz gırtlaktaki çıkıntı Adem'in yediği elmanın
boğazına sıkıştığını temsil eder.
Masallarda çoğunlukla gökten 3 elma düşer veya cadı sihirli elmayı yedirmeye çalışır.
Newton Yer çekimini güya kafasına elma düşerek buldu. Iphone'nin simgesi yine ısırlmış bir elmadır. Mitolojiler bizlere kültürleri anlama, yorumlama ve bilgilerimizi sürekli yenileyip ilerlememiz konusunda ışık tutar. Bu yüzden mitoloji üzerinde durulması gereken önemli bir alandır.
Spinoza'nın bahsettiği konu biraz üst düzey felsefe bilgisi ve algısı gerektiriyor.
Spinoza'ya göre yaşama gücümüzün formülün bozan karşılaşmalar var, bunlarla karşı karşıya
geliyoruz. Ona göre bunlardan biri de elmaydi. Elmayı bir metafor, bir araç olarak ele alıyor aslında.
Tanrı elmayı yeme dedigi an Adem neden bunun zehirli, zararlı olabileceğini düşünmedi de özgür
iradesinin olduğunu düşünerek elmayı yedi? Yani yaşam formülümüzün gücünü bozan şeyler
karşısında neden ikinci seçeneği seçiyoruz? Neden yasaklar karşısında aklımıza ilk gelen şey özgür
irademizle onu yapabileceğimizdir?
Tanrı Ademi cezalandırmıyor aslında. Bir düzen var ve Adem o düzenin gidişatını bozacak bir
seceneği seçiyor bunu da özgür iradesiyle yapıyor. Ayrıca Adem elmayı yediği anda yok olduğu için
elmayı hiç bir zaman yiyememiş oluyor. Yani bu bir paradokstur.
YORUMLAR
Henüz yorum yapılmamış :( Yazık ama blog sahibi senin yorumunu bekliyor olabilir