İnternetten gazete okumayı sevmiyorum. Zevk vermiyor bana. O baskı kokusunu ve kağıdı hissetmem lazım. Pazar günü boş kalınca kendimce bir plan yaptım. Ademe uğrayıp birkaç gazete aldıktan sonra sahilde ki çay bahçesinde kah denizi seyrederek kah çay yudumlayarak gazetelere dalmaktı niyetim.

Küçük bir dükkanı var Adem’in. Gazete, dergi falan satarak geçimini sağlıyor. Benim okuyacağım gazeteleri bildiğinden içeriye girer girmez gazetelerimi ayırdı. Uzun zamandır sohbet edemediğimiz için çay ikram etmek istediğini belirtince hatırını kırmadım. İçelim Ademciğim dedim. Sohbet esnasında bana devamlı “ Hocam “ diye hitap ediyordu. Öyle sık kullanıyordu ki bu kelimeyi dayanamayıp sordum. “ Bana neden öğretmenim değil de Hocam diye hitap ediyorsun? “ dedim. Aldığım cevap ilginçti. “ Bilmiyorum Hocam. “ .

Aynı durumla her zaman karşılaşıyorum. Mesela mesai arkadaşlarımla da bir birimize “ Hocam “ diye hitap ediyoruz. Öğrencilerimiz de genel olarak bize “ Hocam “ diyorlar. Nadiren de “ Öğretmenim “ diyen öğrencilerimiz de yok değil ama azınlıktalar. Bu blog portalda da aynı durum söz konusu. Mesleğimi bilen bazı arkadaşlar yorumlarında “ Hocam”  derken bazıları “ Öğretmenim “ diye yorumlamayı tercih edebiliyor.

Peki her türlü resmi evrak üzerinde mesleğimiz “ Öğretmen “ olarak belirtilmesine rağmen günlük yaşamda insanlarımız “ Hocam “ şeklinde hitap etmeyi neden tercih ediyorlar?

İlk görev başlıklı blogumda da kısaca değinmeye çalıştığım gibi insanlarımızın öğretmenlere saygısı ve güveni eskisi kadar olmasa da büyüktür. İlk çalıştığım köyde bazen köy kahvesine girmeye utanırdım. Çünkü içeriye girdiğim anda 7 yaşındaki çocuktan 70 yaşındaki dedeye kadar herkes ayağa kalkardı. Özellikle yaşı ilerlemiş dedeciklerimizin bu davranışı ve mesleğime olan hürmeti karşısında çoğu zaman mahcubiyet hissederdim. Yalvar yakar kendilerini ayağa kalkmamaları hususunda ikna etmeye çalışırdım. Ama çabalarım çoğu zaman sonuçsuz kalırdı. Yani eskisi kadar olmasa da öğretmenlere toplumda bir saygı söz konusudur. Ayrıca yapılan birçok ankette en güvenilir meslek sahibi insanlar olarak öğretmenler birinci sırada çıkmaktadır.

İşte bu saygı ve güvendir öğretmene “ Hocam “ diye hitap etmeye sebep olan. Çünkü halkımızın benliğine yerleşmiş “ Hoca “ kelimesinin taşıdığı anlam “ Öğretmen “ kelimesinde ki anlamdan çok daha derindir. 

Toplumun benden ve meslektaşlarımdan beklentisi sadece matematik, fen, sosyal v.s. bilgilerini öğrencilerimize aktarmak ise bunda bir sıkıntı elbette yoktur. Ama bizden beklenen aynı zamanda öğrencilerimize toplumsal davranış şekillerinin, örf ve adetlerin yani kısaca eğitimin de verilmesi ise bu durumda sıkıntı vardır. O zaman “ Öğretmen “ kelimesi mesleğimizin tam karşılığını verememektedir. Ve kabul edelim ki eğitim her zaman öğretimden daha önemlidir. Zaten bakanlığın adı “ Milli Eğitim Bakanlığı” dır. Aksi durumda bakanlığın adının da “ Milli Öğretim Bakanlığı” olması gerekmiyor mu?  

İşte yazı dilinde mesleğimiz “ Öğretmen “ olarak geçse de toplumsal hayatta insanlarımız “ Hoca “ demeyi tercih ediyorlar. Çünkü hoca kelimesi insana daha ağır vazifeler yüklemektedir. Hoca sadece daha fazla bilen değil, aynı zamanda bildiklerini uygulayan demektir. İşin özü şu: Bildiklerini birebir monoton anlatmak kolaydır ama hem bilgi verip hem eğitmek ve aynı zamanda her bakımdan güzel örnek olabilmek daha zordur. Halkın beklentisi eğitimcilerden büyük olduğu için eskiden kalma alışkanlıkla Öğretmenlere Hoca diye hitap etmeye devam edilmektedir sanırım.

Elbette yazdıklarıma “ Hoca camide olur “ yaklaşımı ile itiraz edenler de olacaktır. Hoca kelimesini sadece din görevlileri ile sınırlandırmak tam bir gaflet yumağında şaşkın ördek gibi dolanmaktan öteye gidemez. Çünkü Hoca kelimesi dilimize yüzyıllar öncesinde girmiş olup kesinlikle sadece din görevlilerini kapsayan bir kelime değildir. Aynı zamanda Türk Dil Kurumun’ da Hoca kelimesinin dört anlamı vardır.

1. Müslümanlıkta din görevlisi
2. Öğretmen
3. Akıl veren, öğüt veren kimse ( mecaz )
4. Medresede öğrenim gören sarıklı din adamı ( eskimiş)

Tüm bu gerçekler tüm çıplaklığı ile karşımızda dururken bir dizide sözde modern! bir öğretmen tiplemesinin her iki-üç bölümde bir öğrencilerini “ Hoca camide” diye azarlamasını seyrettik. Söz konusu dizide işlenen temalar kız-erkek ilişkileri, öğrencilerin aşkları üzerine kurulmuş iken bir kelimeye bu derece saldırı da bulunmanın altında yatan çarpıklığı hissetmemek mümkün değildir. Şu zamanda kelimelerle savaşmak cehaletten öte bir yaklaşımdır. Modernlik, kelimeler ile uğraşmaktan çok daha öte yaklaşımlar gerektirir.

Hoca camide diyerek sözde öğretmenleri koruduğu intibası uyandıran dizide ki bir öğretmen haricinde ki öğretmen tiplemelerini hatırlayınız lütfen. Feminist, aşırı dinci, aşırı sosyalist gibi tiplemelerle mi öğretmenleri yücelttiler? Hele, o zavallı müdür:) Her fırsatta çalan çırpan, her türlü dalavereyi çeviren bir amir tiplemesi. Geçecekler bu işleri…

Sözde modernlik için geçmişimizden kopmaya veya onu kötülemeye gerek yoktur. Zaten bir “ Hoca “ kelimesi bile yerine göre bu tür çarpıklıkları halkça pek umursamadığımızı göstermeye yeterlidir. İnsanlarımız farkında olmadan Hoca kelimesine sıkı sıkıya sarılmıştır. Keşke “Hoca” kelimesine karşı amansız mücadeleye girenler aynı mücadeleyi dilimize her gün giren yabancı kelimelere karşı da verebilseydi. İşlek bir sokaktaki tabelaları inceleyiniz, kaç levhadaki yazılanlar bize aittir acaba? Haaa, özür dilerim. Onlar modern olduğumuzu gösteriyordu değil mi? Hoca dediğimiz zaman da eskiye saplanıp kalmış oluyoruz:)

Saygılarımla…TuRK…