Hayatımızı sürdürebilmek için bazı gereksinimlerimizi karşılamak zorundayız şüphesiz ki. Bu gereksinimlerin karşılanabilmesi de tüketim üzerine kurulu süreçlerden geçmemizi gerektiriyor doğal olarak. Günümüzde “Tüketim” ekonomiye yön veren önemli olgulardan biri olup her şeyin varacağı son nokta olarak algılanmaktadır. Bu nedenle olmalı ki insanlar ürün ve hizmetlerden haberdar olsun, ürünü ve hizmeti tanımıyorsa tanısın, ihtiyacını duymuyorsa duymayı öğrensin ve daha çok,  daha da çok tüketsin diye reklamcılık adında bir alan ortaya çıkmış sanırım. Bu arada ben ekonomist değilim, reklamcı hiç değilim, pazarlama ile uzaktan yakından ilgim de yoktur. Konuya ilişkin bilgi ve ilgim sadece “müşteri olmam” ile ilişkili olup, gözlemlerim ile desteklenmiş fikirlerden kaynaklanmaktadır. “ İnsana hizmet, daha iyi hizmet, kaliteli yaşam” gibi yüce fikir ve amaçlarla başlamış olsa da reklamcılık giderek insanın hayatına zorla giren, zamanını çalan, hatta bu konuda saygı eşiğini çoktan aşarak insanı bezdirecek ve antipatik bir şekilde görsel ve işitsel kanallarını zorla zapt edecek bir özelliğe sahip olmuş ve şahsımın da negatif duygularını fazlasıyla uyandırmış bulunmaktadır.

 Akşam yorgun argın eve geldiniz sofranızı kurdunuz ve yemeğe oturdunuz. Bu arada televizyonunuz açık akşam haberleri başlayacak diye göz ucuyla bakıyorsunuz. Bir de ne göresiniz; çamaşır makinası reklamının “İşte makinanızın içinde yıllarca biriken kirler” repliğine eşlik eden iğrenç görüntüleri.  Ya da “İşte halınızda biriken kir ve böcek parçaları”  repliği ve sizin sadece gözünüzde değil zihninizde de uyandırdığı iğrenç imajlar. Efendim daha başka neler mi var? Klozet içinde ağzından salyalar akıtarak temizlik ürününe karşı koymaya çalışan iğrenç mikrop animasyonları daha şu anda aklıma gelmeyen diğerleri. Hadi kendinizi zorla izlettiriyor ve zamanımı çalıyorsunuz ama ne hakla benim iştahımı da çalıyorsunuz? Bu hakkı kendinizde nerden buluyorsunuz?

Kırk yılda bir, bir program ilginizi çekmeye görsün, içindeki 3-4 kuşak reklam sizi canınızdan bezdirir, izleme arzunuzu yok eder, hele gece geç vakitteyse uykunuz geldiğinden programı izlemekten vazgeçersiniz. Şahsen ben bu nedenle yıllardır televizyonda sadece haberler ve hava durumunu izliyorum.

Kırk yılda bir zaman ayırıp sinemaya gittiniz. Çünkü sezonun görülmezse olmayacak filmlerinden biri oynuyor. Film başlamadan en az 15 dakika, ara sonrasında da en az 15 dakika gözünüze ve kulağınıza dayatılan reklamlar. Yahu siz benim yarım saatimi ne hakla gasp ediyorsunuz? Ben bu filme bilet alırken size böyle bir hak verdim mi?

Bir mağazadan alışveriş ediyorsunuz, fatura ya da fiş kesmeden önce rutin bir talep “cep telefonunuzu alayım”. “Kullanmıyorum” dediğimde de yüzüme dikilen inanmaz bakışlar. Yahu vermek zorunda mıyım size cep telefonumu? Vereyim de oluşturduğunuz telefon numarası listelerini şuna buna başkalarına satın ya da verin, ben de oradan buradan gelen reklam amaçlı sms’lerden fenalık mı geçireyim? Zaten yıllar önce olacakları kestiremediğimden birkaç yere vermiş olduğum telefon numarama gelen reklam mesajlarının hala önüne tam olarak geçememiş durumdayım. Tüketici kanunu ile mail ve sms’li reklamları kişilerin iznine bağlandığı halde, hala gönderilen sms’lerde bir de not: “reklam almak istemiyorsanız……..” Yani ucuzundan işin sorumluluğunu karşı tarafa atmaya çalışma kurnazlığı. Ben tek tek hangi birinize iptal mesajı atayım yahu? Kanunda reklam amaçlı sms almak istemeyenler “İPTAL bilmem ne” yazan mesaj atacak diye bir madde yok ki. Yani bu yaptığınız kanuna aykırı. Şimdi ben buna dayanarak ben hangi birinizi dava edeyim? İşte tüketicinin bu çaresizliğinin farkında olanlar hiçbir davranış değişikliğine gitmeden reklam mesajlarını göndermeyi sürdürüyorlar ne yazık ki.

Günümüzde reklam sektörünün geldiği nokta artık insan haklarını ihlal edebilecek boyuta vardı bence. Çıkan kanuna rağmen bunun önünü almak da ne yazık ki henüz mümkün olamıyor.

Yukarıda yazdıklarımın reklam sektöründe çalışan gamyun -severleri kızdıracağının bilincindeyim. Ancak amacım sadece “Reklam saygılı bir şekilde de yapılabilir mi? Yapılabilirse nasıl yapılır?” konularında birlikte düşünmektir. Belki yorumlarda da buna ilişkin güzel öneriler görebiliriz.

Hepinize saygılı ve az reklamlı günler dilerim. Saygı ve sevgi ile.